آشنایی با پلیمرهای ساختمانی مطابق با مبحث ۵ مقررات ملی ساختمان ویرایش سال ۹۶

پلیمرها از نظر شیمیایی به مولکول های زنجیر بلند، با وزن بسیار زیاد در هر صدها هزار گفته می شود. در این زنجیرها، یک واحد اصلی، که مونومر (تکپار) نامیده می شود، به تعداد زیاد تکرار می شود.

پلیمرها به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند که انئاع طبیعی ساختار و وزن مولکولی یکسان دارند، در خالیکه در انواع پلیمرهای مصنوعی وزن مولکولی همه زنجیرها یکسان نبوده و توزیع نسبتا وسیعی از وزن های مولکولی و در نتیجه اندازه زنجیر متفاوت دارند.

برخی پلیمرها به تنهایی خواص مکانیکی مناسبی ندارند و نمی توانند در ساخت مصالح ساختمانی استفاده شوند. پلیمرها را می توان توسط مواد دیگر مانند ذره ای لیفی تقویت کرد. مجموعه پلیمر و مواد تقویت کننده را کامپوزیت (مواد مرکب یا مواد چند سازه ای) می نامند.

دسته بندی کاربردی پلیمرها:

سازه ای، غیرسازه ای، اصلاح یا بهبود خواص مصالح، خمیر اصلی چسباننده ها یا ایجاد چسبندگی بین دو سطح، تعمیر و تقویت

دسته بندی پلیمرها بر مبنای مکانیک تغییرشکل:

الف) گرمانرم ها (ترموپلاستیک ها): پلیمرهای غیربلوری یا نیمه بلوری که با افزایش دما از حالت جامد به حالت سیال در آمده و قابلیت جاری شدن پیدا می کنند. مثال هایی از این پلیمر: پلی اتیلن، پلی آرامید، پلی کربنات، پلی استایرن، پلی پروپیلن.

ب) گرما سخت ها (ترموست ها): زنجیرهای پلیمر عمدتا غیربلوری هستند که دارای گروه های عاملی هستند که می توانند به طور شیمیایی پخته شده و تشکیل یک شبکه سه بعدی را دهند که در این شبکه زنجیرهای پلیمری نسبت به یکدیگر قابلیت حرکت نداشته و کاملا سخت می شوند.

پ) الاستومرها، رابرها یا مواد لاستیکی: مواد پلیمری غیربلوری اند که زنجیرهای آنها به صورت شیمیایی با یکدیگر واکنش داده و متصل شده اند. الاستومرها قابلیت بازگرداندن تا ۳۰۰ درصد تغییرشکا را دارند که این رفتار به هیچ وجه توسط مواد فلزی قابل ارائه نمی باشد.

ت) الاستومرهای گرمانرم: این پلیمرها دارای خواص کاربردی الاستومرها و خواص فرآیندی گرمانرم هستند. الاستومرهای گرمانرم معمولا به دو دسته فیزیکی و شیمیایی تقسیم می شوند.

ایمنی، بهداشت و ملاحظات زیست محیطی:

الف) هنگام کار با برخی از پلیمرهای مایع در ساختمان که مستلزم استفاده از حلال ها برای تنظیم گرانروی است باید از دستکش مقاوم در برابر مواد شیمیایی استفاده کرد تا از تماس حلال ها با پوست جلوگیری کند. اگر کار در محوطه بسته انجام می گیرد، باید از ماسک های مخصوص تنفسی استفاده شود، زیرا بسیاری از حلال ها مخصوصا آروماتیک به شدت سمی و سرطان زا هستند.

ب) استفاده از هر نوع محصول پلیمری محدود به دماهای خاص کاربرد دارد. برخی از پلیمرها در هنگام آتش سوزی و یا در معرض حرارت بالا تجزیه می شود و گازهای سمی متصاعد و ایجاد مسمومیت می کنند.

پ) برخی از پلاستیک ها از پلیمرها و یا اجزای سمی تولید می شود. بنابراین از کاربرد آنها برای نگهداری یا انتقال آب آشامیدنی (حتی سرد) و کشاورزی باید خودداری شود.

ت) دما و رطوبت همزمان اثر مخربی روی پلیمرها دارند. در صورتی که پلیمر دارای مونومر آزاد باشد ممکن است مواد آن به آب داغ انتقال پیدا کند، چون اغلب مونومرها به شدت سمی و سطان زا هستند از مصرف خوراکی آن آب ها باید خودداری شود.

ث) هر چند پلیمرها در حالت جامد کم خطرترند، نظر به عوامل پخت بسیار سمی در برخی از این مواد باید هنگام کار با آنها از ماسک و دستکش مخصوص استفاده شود.

ج) در هنگام کار کردن با پلیمرهای سمی، یا دارای حلال های سمی، علاوه بر به کار گرفتن تجهیزات ایمنی لازم، همه عملیات باید در محوطه دارای هواکش قوی صورت گیرد.

بسته بندی، حمل و نگهداری پلیمرهای ساختمانی:

الف) در هنگام بسته بندی پلیمرها، باید به مایع یا جامد بودن آن توجه شود. معمولا پلیمرهای مایع در ظرف های فلزی با مقاومت زیاد در برابر خوردگی حمل می شوند. گاهی برخی از پلیمرها و حلال ها در ظرف های پلاستیکی حمل می شوند این کار در صورتی مجاز است که از عدم انحلال مواد سازنده ظرف در مایع درون آنها اطمینان حاصل شده باشد.

ب) معمولا پلاستیک ها و پلیمرهای جامد به صورت تکی و یا در بسته بندی های کارتونی یا پلاستیکی حاوی چند عدد از آنها حمل می شوند. در مورد پلاستیک ها باید اطمینان یافت که فشار زیاد به قطعات وارد و یا از شکل اولیه خارج نخواهد شد.

پ) ظرف های مخصوص بسته بندی و حمل پلیمرهای مایع باید کاملا آب بند باشد و از نفوذ هر ماده خارجی و یا حروج محتوای آن جلوگیری کند.

ت) در صورتی که پلیمر یا ماده پلاستیک به نور و رطوبت یا حرارت حساس باشد. در هنگان بسته بندی و حمل، باید از ورقه های پلاستیکی مات یا ظرف های مات و یا بسته بندی کامل استفاده شود.

ث) مواد سمی باید در ظرف های مناسب آن بسته بندی و علائم خطر و عبارت (سمی) یا (بسیار سمی) روی آن ثبت گردد.

ج) در انبار پلیمرها، ظرف ها بر روی ظرف های دیگر یا کف کاذب ساخته شده برای این منظور قرار داده می شوند.

چ) تعداد ظرف های حاوی مواد پلیمری مایع که بر روی هم قرار گرفته است نباید چندان زیاد باشد که باعث سقوط آنها و یا نشت کردن طرف های زیرین شود.

ح) روی برچسب ظرف پلیمرها باید شرایط نگهداری آنها، از جمله نور، دما و رطوبت، درج شده باشد.

دواطلبان آزمون نظام مهندسی ساختمان برای تسلط بیشتر نسبت به مباحث مقررات ملی می توانند از منابع گردآوری شده در سایت کلیدواژه استفاده نمایند:

نمونه سوالات مبحث ۵ مقررات ملی ساختمان مصالح و فرآورده های ساختمانی (تست های تالیفی)

کلیدواژه های آزمون نظام مهندسی

آزمون آنلاین مبحث ۵ مقررات ملی (مصالح و فرآورده های ساختمانی)

پاسخ تشریحی سوالات مبحث ۵ در آزمون اجرا عمران مهر ۹۹

پاسخ تشریحی سوالات مبحث ۵ آزمون نظارت عمران مهر ۹۸

پاسخ تشریحی تست های مبحث ۵ در آزمون اجرا عمران مهر ۹۸

پاسخ تشریحی تست های مبحث ۵ در آزمون نظارت معماری مهر ۹۸