آشنایی با آزمایش های غیرمخرب جوش مطابق راهنمای جوش و اتصالات جوشی
راهنمای جوش و اتصالات جوشی در ساختمان های فولادی ویرایش سال ۹۰ یکی از منابع آزمون نظارت و اجرا عمران و معماری می باشد.
در این نوشتار به بررسی آزمایش های غیرمخرب جوش می پردازیم.
آزمایش های غیرمخرب در برنامه کنترل کیفیت قرار میگیرد و از آن برای تایید جوش تمام شده استفاده می شود.
انواع آزمایش های غیرمخرب عبارتنداز:
الف) بازرسی با مواد نافذ (PT):
برای محل یابی معایب سطحی می باشد. برای فلزات غیرمغناطیسی نظیر فولاد ضد زنگ، منیزیم، تنگستن و پلاستیک ها نیز قابل کاربرد است. این آزمایش جهت تشخیص عیوب داخلی قابل استفاده نمی باشد. محدودیت این آزمایش عدم امکان استفاده از آن برای مواد متخلخل می باشد.
ب) آزمون ذرات مغناطیسی (MT):
یکی از آسان ترین آزمایش های غیرمخرب جوشکاری است. این آزمایش برای بررسی و بازبینی عیوب سطحی و نزدیک به سطح ورق ها قبل از جوشکاری و بریا معایبی از قبیل ترک های سطحی، ذوب ناقص، تخلخل، بریدگی به کار می روند. این روش محدود به مواد مغناطیسی شونده نظیر چدن، فولاد، نیکل بوده و برای مواد و فلزات غیرمغناطیسی مانند فولاد ضدزنگ، آلومینیوم و مس کاربرد ندارد. نام دیگر این آزمایش روش پودر یا گرد مغناطیسی است.
نکته: مطابق استاندارد ASME، بازرس آزمایشات PT و MT فقط مجاز به تعیین خطی یا کروی بودن عیب بوده و حد پذیرش و یا رد این عیوب نیز در استاندارد به شرح زیر می باشد:
۱-کلیه نشانه ها کوچکتر از ۱/۶ میلیمتر قابل پذیرش می باشد.
۲-کلیه عیوب خطی با ابعاد بزرگتر از ۱/۶ میلیمتر غیرقابل پذیرش بوده و باید تعمیر گردد.
۳-کلیه عیوب کروی با ابعاد بزرگتر از ۴/۸ میلیمتر غیرقابل پذیرش بوده و باید تعمیر گردد.
پ) آزمون فراصوتی:
یکی از آزمایش های نسبتا پیشرفته در رده آزمایش های غیرمخرب می باشد. این روش سریع بوده و قادر به تشخیص معایب داخلی بدون نیاز به قطعه جوش شده می باشد. چون این روش از نزدیک کنترل می شود، قابلیت ارایه اطلاعات دقیق و مورد نیاز قطعه شده بدون نیاز به یک سری عملیات پر کار را داراست. این روش هم معایب سطحی و هم نواقص داخلی فلز جوش و فلز پایه را مشخص، مکان یابی و اندازه گیری می کند.
ت) آزمون پرتونگاری (RT):
نوع و محل عیوب داخلی و بسیار ریز جوش را نشان می دهد. در این روش دو نوع پرتو X و گاما مورد استفاده قرار می گیرد. فیلم های بدست آمده از پرتونگاری با اشعه X با نام ایکس نگار و فیلم های به دست آمده از کاربرد اشعه گاما به نام گامانگار خوانده می شود. این دو نوع فیلم در حالت کلی به نام پرتونگار خوانده می شوند.
ث) آزمایش جریان گردابی:
آزمایش جریان گردابی یا جریان القایی، جریات الکتریکی که داخل یک جسم فلزی بر اثر قرار گرفتن آن در داخل یک میدان مغناطیسی القا می شود مشابه روش ذرات مغناطیسی از انرژی الکترومغناطیسی جهت آشکارسازی معایب و نواقص در مصالح استفاده می کند. این روش برای مصالح آن دار و هم ترکیبات غیرآهنی مناسب بوده و به ویژه در بازرسی جوشکاری خطوط لوله کاربرد دارد.
ج) آزمایش نشت:
آزمایش جوش در مقابل نشت یا تراوش مایعات با کاربرد فشار باد یا فشار هیدرولیکی انجام می شود فشار وارد شده برابر یا بزرگتر از مقدار فشار مورد انتظار وارد بر سازه در شرایط بهره برداری است. این روش معمولا برای آزمایش جوشکاری مخازن تحت فشار و خطوط لوله به کار می رود. اگر آزمایش از نوع مخرب باشد، فشار تا حد ترکیدن قطعه مورد نظر وارد می شود.
چ) آزمایش سختی:
اغلب آزمایش سختی فلز جوش و فلز پایه در محدوده جوشکاری علاوه بر بازرسی کیفی جوش، مهم می باشد. اطلاع از میزان سختی جوشی که ماشین کاری می شود یا در معرض ساییدگی قرار دارد، مهم و ضروری است. تعدادی آزمایش سختی به شیوه غیرمخرب وجود دارد که انتخاب هر نوع بستگی به نوع مصالح مورد آزمایش دارد.
دوستان و داوطلبان آزمون نظام مهندسی برای تسلط بیشتر به مباحث مقررات ملی ساختمان می توانند از منابع زیر استفاده نمایند:
نمونه سوالات طراحی شده کتاب راهنمای جوش و اتصالات جوشی
کلید واژه های ازمون نظام مهندسی (همه رشته ها)
نمونه سوالات آزمون نظام مهندسی
پاسخ تشریحی سوالات راهنمای جوش و اتصالات جوشی در ساختمان های فولادی در آزمون اجرا معماری مهر ۹۹
پاسخ تشریحی سوالات راهنمای جوش و اتصالات جوشی در ساختمان های فولادی در آزمون اجرا معماری مهر ۹۸
پاسخ تشریحی تست های راهنما جوش – نظارت معماری مهر ۹۶
آشنایی با عیوب اصلی جوش مطابق با راهنمای جوش و اتصالات جوشی