آشنایی با عیوب اصلی جوش مطابق با راهنمای جوش و اتصالات جوشی
راهنمای جوش و اتصالات جوشی در ساختمان های فولادی ویرایش سال ۹۰ یکی از منابع آزمون نظارت و اجرا عمران و معماری می باشد.
عیوب اصلی جوش:
معایب بوجود آمده در سطح یا داخل فلز جوش به علت عدم اجرای روش ها و فنون صحیح جوشکاری به شرح ذیل می باشد:
الف) ذوب ناقص (Lack of Fusion)
ذوب ناقص عبارت است از عدم امتزاج کامل فلز پایه و فلز جوش مجاور آن.
این عیب ممکن است در اثر تمیز نبودن سطوحی که باید به یکدیگر متصل گردند و پوشیده بودن آنها از گرد و خاک، گل جوش، زنگ زدگی یا هر عامل خارجی دیگری رخ دهد.
ب) نفوذ ناقص (Lack of Penetration)
نفوذ ناکافی بدین معنی است که فلز جوش تا عمق کمتری از آنچه در طراحی در نظر گرفته شده است در داخل درز یا شیار نفوذ می نماید.
این عیب عمدتا به جوش های شیاری نفوذ مربوط می گردد.
پ) تخلخل (Porosity)
در صورت ایجاد حفره های خالی یا محبوس شدن گازها در فلز جوش هنگام سرد شدن آن اتفاق می افتد.
این عیب در صورت استفاده از شدت جریان های خیلی زیاد یا طول قوس خیلی بلند ایجاد می شود.
تخلخل ممکن است به طور یکنواخت در طول جوش پراکنده گردد یا ممکن است به صورت یک حفره بزرگ در ریشه جوش گوشه یا ریشه جوش شیاری در مجاورت تسمه پشت بند متمرکز گردد.
ت) بریدگی کناره جوش (Undercut)
بریدگی یا سوختگی به معنای شیار ذوب شده ای در فلز مبنا می باشد که در انتهای ساق جوش قرار گرفته و به وسیله فلز جوش پر نشده است.
دلایل سوختگی کنار جوش: تکنیک جوشکاری نامناسب، سرعت جوشکاری زیاد و استفاده از شدت جریان بیش از اندازه و طول قوس بلند.
ث) ناخالصی حبس شده (Slag Inclusion)
گل جوش در حین عملیات جوشکاری در نتیجه ذوب روکش الکترود تشکیل می گردد و مخلوطی ار اکسید فلزات و ترکیبات دیگر می باشد. به دلیل وزن مخصوص کمتر، گل جوشکاری اغلب به سطح حوضچه مذاب می آید و وقتی جوش سرد شد به راحتی توسط چکش جوش کنده می شود.
جوش های سقفی بیشتر در معرض تداخل گل جوش قرار دارند و باید به دقت بازرسی شوند.
ج) سر رفتن جوش روی فلز پایه، لوچه (Overlap)
یکی دیگر از ناپیوستگی های سطحی که مربوط به بکارگیری تکنیک نامناسب جوشکاری است.
لوچه: جاری شدن فلز جوش روی فلز پایه بدون ذوب کامل آن
سر رفتگی به عنوان یک ناپیوستگی خطرناک محسوب می شود زیرا باعث ایجاد یک شیار نیز روی سطح قطعه می گردد. این شیار به عنوان محل تمرکز تنش می تواند باعث ایجاد و رشد ترک شود.
چ) گرده اضافی در جوش (Excess Weld)
عبارت است از فلز جوش اضافه بر مقدار مورد نیاز جهت پر کردن اتصال. مشکل اصلی گرده جوش احتمال ایجاد گوشه های تیز در نواحی پنجه جوش می باشد. با افزایش ارتفاع گرده جوش حساسیت بیشتری در این نواحی ایجاد می شود.
گرده اضافی می تواند در پاس ریشه یا پاس نهایی رخ دهد.
ح) لکه قوس (Arc Strike)
لکه قوس در اثر روشن کردن قوس سطح فلز پایه، خارج از درز اتصال به وجود می آید که در اثر آن، مناطق کوچکی روی سطح فلز پایه به طور سطحی ذوب شده و سریعا سرد می گردد. لکه قوس قابل پذیرش نیست و وجود آن باعث ترک در فلز پایه می گردد.
خ) انواع ترک ها (Cracks)
ترک ها شکستگی های فلز جوش می باشند که در اثر تنش های داخلی در انتداد خط جوش و یا عمود بر آن به وجود می آیند. ترک ها ممکن است از فلز جوش به فلز مبنا امتداد پیدا کنند و یا کاملا در فلز مبنا و در مجاورت خط جوش باشند.
ترک ها زیان بارترین معایب جوش هستند.
ترک خوردگی فلزات به سه رده اصلی تقسیم می شوند:
- ترک خوردگی گرم: در درجه حرارت زیاد و در خلال سرد شدن ناگهانی جوش پس از آنکه فلز جوش رسوب و شروع به انجماد نماید رخ می دهد. اکثر ترک های جوشکاری، ترک خوردگی گرم است.
- ترک خوردگی سرد: ترک هایی که در دمای معمولی اتاق یا درجه حرارتی نزدیک به آن رخ می دهد. وقوع ترک خوردگی سرد در فولاد در مقایسه با سایر فلزات بیشتر است.
- ترک های مویی: ممکن است از نوع ترک های گرم یا سرد باشند. این ترک ها به قدری ریز هستند که با چشم غیرمسلح قابل دیدن نمی باشند و برای آنکه قابل رویت باشند حداقل به ۱۰ مرنبه بزرگ نمایی نیاز دارند. این ترک ها معمولا عمر مفید سازه های معمولی را کاهش نمی دهند.
د) عدم پرشدگی شیار (Under Fill)
این عیب سطحی در اثر کمبود رسوب فلز جوش در مقطع جوش شیاری رخ می دهد به عبارتی عدم پرشدگی شیار، زمانی ایجاد می شود که فلز پرکننده رسوب داده شده جهت پر کردن شیار کافی نباشد.
ذ) جرقه و پاشش (Spatter)
عبارت است از ذرات فلزی که در حین جوشکاری ذوبی به اطراف پرتاب شده و به عنوان بخشی از فلز جوش محسوب نمی شوند.
این عیب اغلب از اهمیت و حساسیت کمی در بین معایب جوشکاری برخوردار است. آشنایی با عیوب اصلی جوش مطابق با راهنمای جوش و اتصالات جوشی
دوستان و داوطلبان آزمون نظام مهندسی برای تسلط بیشتر به مباحث مقررات ملی ساختمان می توانند از منابع زیر استفاده نمایند:
نمونه سوالات طراحی شده کتاب راهنمای جوش و اتصالات جوشی
کلید واژه های ازمون نظام مهندسی (همه رشته ها)
نمونه سوالات آزمون نظام مهندسی
پاسخ تشریحی سوالات راهنمای جوش و اتصالات جوشی در ساختمان های فولادی در آزمون اجرا معماری مهر ۹۹
پاسخ تشریحی سوالات راهنمای جوش و اتصالات جوشی در ساختمان های فولادی در آزمون اجرا معماری مهر ۹۸
