آشنایی با ترک خوردگی جوش مطابق راهنمای جوش و اتصالات جوشی

راهنمای جوش و اتصالات جوشی در ساختمان های فولادی ویرایش سال ۹۰ یکی از منابع آزمون نظارت و اجرا عمران و معماری می باشد.

در این نوشتار به بررسی ترک خوردگی جوش می پردازیم.

مهمترین مشخصه درز جوش، عاری بودن آن از هر گونه ترک است. ترک می تواند در نوار جوش (مصالح جوش) و ناحیه تفتیده در فلز پایه به وجود آید.

اکثر فولادها در ضخامت های متوسط را می توان بدون نگرانی از وقوع ترک جوش نمود. با افزایش ضخامت ورق، میزان کربن و آلیاژها، ترک در نوار جوش و ترک در زیر نوار جوش به صورت یک مشکل در می آید و برای جلوگیری از وقوع به تمهیدات خاصی نیاز است.

انواع ترک های محتمل در جوشکاری:

الف) وقوع ترک در نوار جوش (بصورت ظاهری یا داخلی)

ب) ترک در ناحیه ای از فلز پایه که تحت تاثیر دمای جوش، تغییر حالت متالورژیک می دهد و به ان ناحیه تفتیده می گویند (ترک در زیر نوار جوش)

پ) ترک در جوش در هنگام بهره برداری (ترک مقاومتی)

عواملی که باعث وقوع ترک در نوار جوش می شوند:

۱٫ گیرداری درز که باعث به وجود آمدن تنش های انقباضی زیاد در جوش می شود.

۲٫ هندسه مقطع نوار جوش، با سرد شدن جوش تمایل به انقباض پیدا می کند.

۳٫ میزان کربن و آلیاژها در فلز پایه، هر چه میزان کربن و آلیاژ در فلز پایه زیاد باشد، شکل پذیری فلز جوش کاهش یافته و احتمال وقوع ترک بیشتر می شود.

۴٫ وارد شدن حباب های هیدروژن از روکش الکترود در نوار جوش

۵٫ وجود رطوبت در سطح شیار در فلز پایه و آلودگی سطح مذکور

۶٫ سرد سریع جوش که موارد ۲ و ۴ را افزایش می دهد.

عواملی که باعث وقوع ترک در ناحیه تفتیده در فلز پایه می شوند:

۱٫ میزان کربن یا آلیاژ زیاد که باعث افزایش سختی پذیری و کاهش شکل پذیری ناحیه تنفتیده می شوند.

۲٫ تردی هیدروژنی ناحیه ذوب شده به علت وارد شدن هیدروژن از فلز جوش

۳٫ ترک خستگی به علت اثر زخم ناشی از هندسه نامناسب درز، این نوع شکست تحت بارهای متناوب با تکرار و دامنه بزرگ به وجود می آید.

عواملی که باعث وقوع ترک در جوش در هنگام بهره برداری می شوند:

تحت شرایط بهره برداری جوش ترک نمی خورد لیکن در صورتی که به خوبی طرح نشده باشد، وقوع ترک مقاومتی در آن امکان پذیر است. وقوع دو نوع خرابی در جوش در هنگام بهره برداری محتمل است و باید توسط طراحی مدنظر قرار گیرد:

۱٫ تردی ناشی از زخم که باعث شکست جوش یا فلز پایه در ناحیه تفتیده تحت بارهای ضربه ای بزرگ در درجه حرارت پایین می گردد.

۲٫ ترک خستگی به علت اثر زخم ناشی از هندسه نامناسب درز، این شکست تحت بارهای متناوب با تکرار و دامنه بزرگ به وجود می آید.

روس های جلوگیری از وقوع ترک:

الف) انتخاب دستورالعمل جوشکاری مناسب به همراه مقطع مناسب برای درز و نوار جوش و کنترل مواد مضاف

ب) کاهش گیداری درز با تعبیه فاصله بین دو لبه ورق

پ) استفاده از مصالح جوش کم هیدروژن

ت) کنترل سرعت انجماد با کاهش شدت جریان الکتریسیته، کاهش سرعت جوشکاری و در صورت نیاز استفاده از پیش گرمایش و کنترل دما در پاس های میانی

دوستان و داوطلبان آزمون نظام مهندسی برای تسلط بیشتر به مباحث مقررات ملی ساختمان می توانند از منابع زیر استفاده نمایند:

نمونه سوالات طراحی شده کتاب راهنمای جوش و اتصالات جوشی

کلید واژه های ازمون نظام مهندسی (همه رشته ها)

راهنمای جوش و اتصالات جوشی

نمونه سوالات آزمون نظام مهندسی