آشنایی با علائم و تابلوهای ایمنی الزامی در کارگاه های ساختمانی مطابق مبحث بیستم مقررات ملی ساختمان
مطابق مبحث بیستم مقررات ملی ساختمان تحت عنوان «علائم و تابلوها» استفاده از تابلوها و علائم برای هدایت ایمن استفاده کنندگان از ساختمان و همچنین راهنمایی راه های دسترسی اضطراری برای موقع بحرانی است. از اینرو در این مطلب با توجه به ویرایش سال ۹۶ این مبحث به علائم و تابلوهای ضروری برای ایمنی در کارگاه های ساختمانی می پردازیم.
دسته بندی تابلوهای ایمنی در کارگاه های ساختمانی:
الف) تابلوهای ایمنی کارگاه های موقت برای احداث ساختمان
ب) تابلوهای ایمنی مربوط به کارگاه های موقت کوتاه مدت ساختمانی و راهسازی
پ) تابلوهای ایمنی دائمی ساختمان کارگاه های صنعتی و موتورخانه و تاسیسات ساختمان ها.
الزامات عمومی ایمنی در کارگاه ها
الف) مهندسان ناظر ساختمان موظفند در هنگام پایان کار از وجود تابلو های ایمنی الزامی تعیین شده در این مقررات اطمینان حاصل نموده و در اسناد پایان کار ساختمان منعکس نمایند.
ب) مجریان و کارفرمایان ملزم هستند که از وجود تابلوها و علائم لازم و کافی و نصب علائم در محیط های کار که احتمال تهدید سلامت و ایمنی کارکنان وجود دارد و توسط نظارت های لازم مهندسی و سیستم های ایمنی کار کنترل شده یقین حاصل نمایند.
پ) کارفرمایان در محیط کارگاه ها مسئول حفظ جان کارکنان از خطر و موظف به حصول اطمینان از نصب علائم حفاظتی – ایمنی در محل های مورد نظر هستند.
ت) در مجتمع های مسکونی و اداری و درمانی و مانند آن و محوطه های کارگاهی دارای تردد وسایل نقلیه، استفاده از علائم راهنمایی رانندگی در انطباق با ضوابط راهنمای رانندگی و دستگاه های ذیربط الزامی است.
ث) در بعضی موارد ممکن است ترکیبی بیش از یک نوع علامت ایمنی الزامی باشد.
ج) در استفاده از علائم تصویری ایمنی اندازه تابلوها و علائم نصب شده در محل کار بایستی مناسب و به سهولت قابل دید و درک باشد.
چ) در کارگاه ها، انبارها و کلیه محل هایی که مواد خطرناک ذخیره می شود، نصب علائم ایمنی الزامی است.
ح) تابلوها و علائم تصویری ایمنی باید دوام پذیر باشد و بدرستی نصب و به دقت نگهداری شود و در صورت لزوم تمیز، شسته و یا دوباره رنگ شود.
خ) از نصب تعداد زیاد علامت تصویری در مجاورت یکدیگر پرهیزشود.
د) علائم تصویری ایمنی باید ساده و فقط دارای جزئیات ضروری باشند.
ذ) درصورتی که شرایط تغییریافته و دیگر احتمال خطر و نیازی به علائم خاصی نباشد، به منظور جلوگیری از اشاعه اطلاعات نادرست و گمراه نشدن افراد، مسئولین مربوطه باید از جمع آوری علائم از محل اطمینان یابند.
الزامات کلی تابلوهای ایمنی در کارگاه های موقت کوتاه مدت ساختمانی
الف) برای جلوگیری از صدمات ناشی از سقوط افراد از ارتفاع و یا اصابت اجسام در حال سقوط یا تصادم با خاکریزها، علاوه بر نصب علائم تصویری ایمنی، در اغلب موارد نصب نرده های محافظ نیز ضروری است.
ب) در اطراف گودال ها با خطر سقوط، نصب دستگاه های چشمک زن نیز توصیه می شود.
پ) در مواقعی که ایجاد کارگاه موقت در داخل معابر لازم باشد، برای حفاظت جان کارگران در جاهایی که حرکت وسایل نقلیه در آنها جریان دارند محدوده کار باید با نوارهای ممتد به صورت واضح . قابل دید ترجیحا با رنگ سفید یا زرد علامت گذاری شوند.
ت) رعایت ضوابط شهرداری در کارگاه های موقت داخل معابر یا هنگام خط کشی خیابان ها به شرط عدم مغایرت با مبحث بیستم الزامی است.
تابلوهای ایمنی دائمی ساختمان کارگاه های صنعتی و موتورخانه ها و تاسیسات ساختمان ها
الف) در صورت وجود چند پیام ایمنی، بازدارنده، هشداردهنده و الزام آور در محلی از یک کارگاه، تابلوها به صورت چند قسمتی باید نصب شوند.
ب) تابلو دستورالعمل کارگاهی برای اعلام اطلاعات تکمیلی مانند رویه ها و دستورالعمل های ایمنی به کار می روند.
پ) تابلو راهنمای تخلیه اضطراری کارگاه، حاوی محل تجهیزات ایمنی، بازشوهای امدادرسانی، کمک های اولیه و خروج اضطراری در ساختمان کارگاه های متوسط و کوچک الزامی است.
ت) نصب راهنمای واکنش اضطراری در ساختمان کارگاه های بزرگ صنعتی الزامی است.
ضوابط نصب علائم و برچسب های ایمنی بر روی مخازن و لوله های حمل سیالات خطرناک در ساختمان کارگاه ها و موتورخانه تاسیسات ساختمان
الف) مجراها و لوله های دوکار که برای نگهداری و انتقال سیالات یا مواد خطرناک به کار می روند، باید دارای علائم و رنگ های نشانگر محتوای آن باشند.
ب) بر روی لوله انتقال سیالات باید علائمی منطبق با محتوی لوله و جهت جریان آن نصب شود. در صورتی که عامل خطر، دما یا فشار سیال باشد، مقدار آن نیز درج شود.
پ) علامت نصب شده بر روی لوله باید مختصر، ساده و گویا باشد.
ت) در صورتی که لوله به دلیل جنس، نوع عایق یا حدودیت های اجرایی دیگر، قابل رنگ آمیزی نباشد باید از پلاک آویز یا برچسبی ماندگار شامل علامت رنگ ایمنی بر روی لوله یا به صورت پلاکی در مجاورت آن استفاده شود.
ث) لوله های که برای دماهای بالاتر از ۲۰۰ درجه سانتی گراد بکار می روند باید با رنگ نقره ای نسوز رنگ آمیزی شوند.
مبحث بیستم مقررات ملی ساختمان برای آزمون های عمران (اجرا)، معماری (نظارت و اجرا)، شهرسازی، ترافیک جزو منابع می باشد. که داوطلبان آزمون می توانند از منابع زیر استفاده نمایند.
کلید واژه های آزمون نظام مهندسی
پاسخ تشریحی تست مبحث ۲۰ در آزمون نظارت معماری مهر ۹۶
