بررسی الزامات و ضوابط لوله کشی آب باران در ساختمان ها بر اساس مبحث ۱۶
در سلسله مطالب مورد بررسی از مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان تحت عنوان «تاسیسات بهداشتی» در این نوشتار به بررسی اصول و ضوابط لوله کشی آب باران در ساختمان می پردازیم. امیدواریم ازز این مطلب سایت کلید واژه استفاده کنید
الزامات لوله کشی آب باران ساختمان:
الف) لوله کشی آب باران ساختمان از کفشوهای دریافت کننده آب باران (روی بام و سایر سطوح باران گیر ساختمان) آغاز می شود و تا ۱/۵ متر دورتر از دیوار خارجی ساختمان ادامه می یابد.
ب) لوله کشی آب باران ساختمان به گونه ای است که آب باران در آن به صورت ثقلی جریان می بابد.
طراحی لوله کشی آب باران:
الف) پیش از طراحی باید اطلاعات کافی از محوطه خارج از ساختمان و چگونگی اتصال لوله اصلی آب باران که از ساختمان خارج می شود به شبکه آب باران شهری یا چاه جاذب در محوطه خصوصی ساختمان یا هر روش دیگر بدست آید.
ب) اندازه گذاری لوله های اب باران باید بر مبنای حداکثر بارندگی در یک ساعت انجام شود.
پ) مقدار حداکثر بارندگی ظرف یک ساعت در محل ساختمان برای دوره بازگشت حداقل سی سال باید از آمارهای رسمی بدست آید و مبنای اندازه گذاری لوله های آب باران قرار گیرد.
ت) لوله کشی باید آب باران را سریع، آرام بدون مزاحمت، نشت و آسیب رساندن به لوله ها و دیگر اجزای لوله کشی به سمت نقطه خروج از ساختمان هدایت کند.
ث) کاهش قطر لوله آب باران در جهت جریان آب باران، در هیچ نقطه از لوله کشی آب باران مجاز نیست.
ج) به منظور تمیز کردن و رفع آلودگی احتمالی لوله ها و فیتینگ ها باید دریچه های بازدید در محل های مناسب و با دسترسی آسان در لوله کشی آب باران پیش بینی شود.
چ) اگر لوله های پلاستیکی روکار نصب شوند نباید در معرض تابش مستقیم نور آفتاب باشند.
ح) طراحی باک باید طوری باشد که در صورت گرفتگی کفشوی یا انسداد مسیر اصلی لوله کشی آب باران ساختمان، آب باران بتواند یک مسیر ثانویه یا اضطراری و بدون مانع به محوطه ساختمان یا محل مناسب دیگر تخلیه شود.
خ) دهانه تخلیه مسیر ثانویه یا اضطراری تخلیه آب باران ساختمان باید در معرض دید استفاده کنندگان از ساختمان یا مسئولین نگهداری ساختمان باشد تا در صورت مشاهده جریان آب باران در آن مسیر، بلافاصله نسبت به رفع گرفتگی مسیر اصلی لوله کشی آب باران اقدام شود.
کفشوی آب باران:
الف) کفشوی آب باران باید از جنس مقاوم در برابر خوردگی و تابش آفتاب و اختلاف درجه حرارت باشد و شبکه صافی داشته باشد.
ب) کفشوی آب باران باید به ترتیبی باشد که شبکه صافی آن دست کم تا ۱۰۰ میلیمتر بالاتر از سطح بام باشد و در طول استفاده احتمال جدا شدن از مقر خود را نداشته باشد.
پ) سطح باز شبکه باید دست کم ۱/۵ برابر سطح دهانه لوله قائم آب باران باشد.
ت) کفشوی آب باران باید از اتصالات کاملا آب بند به لوله آب باران متصل شود.
ث) حداقل تعداد کفشوی آب باران و لوله قائم آب باران بام اصلی ساختمان (غیر از خرپشته و بالکن) نباید از دو عدد کمتر باشد.
محل قرار گیری دریچه آب باران:
الف) در پایین ترین قسمت لوله های قائم آب باران پیش از پایین ترین زانوی لوله.
ب) در نقاط تغییر جهت لوله های افقی اگر زاویه تغییر جهت لوله بیش از ۴۵ درجه باشد.
پ) روی لوله افقی اصلی آب باران خروجی از ساختمان بلافاصله پس از خروج از ساختمان.
ت)روی لوله اصلی افقی پایین ترین قسمت شبکه لوله کشی آب باران در فاصله هر ۱۵ متر (برای لوله های با قطر نامی کمتر از ۱۰۰ میلیمتر) و در فاصله هر ۳۰ متر (برای لوله های با قطر نامی ۱۰۰ میلیمتر و بیشتر)
نکات اجرایی دریچه بازدید:
الف) دریچه بازدید که روی لوله آب باران نصب می شود باید با واشر لاستیکی مناسب و پیچ و مهره کاملا آب بند شود.
ب) اگر لوله آب باران افقی یا قائم در اجزای ساختمان دفن می شود، دریچه بازدید باید تا سطح تمام شده کف و یا دیوار ادامه یابد.
پ) اندازه دریچه بازدید روی لوله آب باران تا قطر نامی ۱۰۰ میلیمتر باید برابر قطر نامی لوله باشد و در لوله های با قطر نامی بزرگتر از ۱۰۰ میلیمتر دریچه بازدید باید دست کم ۱۰۰ میلیمتر باشد.
لوله های قائم و افقی آب باران:
الف) جریان آب باران در داخل کفشوهای آب باران بام و لوله های قائم و افقی باید با پیش بینی شیب های مناسب و بطور ثقلی صورت گیرد.
ب) لوله های افقی آب باران باید دارای شیب یکنواخت و مناسب جهت دور کردن آب باران از لوله های قائم باشند.
پ) شیب معکوس در لوله های افقی آب باران مجاز نیست.
ت) حداقل شیب لوله های افقی آب باران در داخل ساختمان باید یک درصد باشد.
ث) از لوله های قائم آب باران ساختمان نباید به عنوان لوله فاضلاب و یا هواکش استفاده شود.
ج) اندازه لوله قائم آب باران بام دست کم باید ۸۰ میلیمتر باشد.
اجرای لوله کشی آب باران:
الف) کف بستری که برای دفن لوله های افقی آب باران حفر می شود باید با استفاده از ماسه و شن نرم طوری آماده شود که برای تحمل وزن لوله به اندازه کافی محکم و مقاوم باشد و با قرار دادن لوله در آن بستر زیر لوله کاملا فرم لوله را به خود بگیرد و تکیه گاه یک دست و یکنواختی زیر لوله پدید آید.
ب) اگر در کف بستر لوله گذاری سنگ مشاهده شود، باید قسمت سنگی را دست کم تا ۷۵ میلیمتر زیر تراز نصب لوله تراشید و کف بستر را با ماسه و شن نرم پر کرد و کوبید تا تکیه گاه یک دست، یکنواخت و مقاومی پدید آید. لوله را نباید مستقیما روی بستر سنگی قرار داد.
پ) اگر خاک کف بستر لوله گذاری ضعیف و غیرمقاوم باشد و نتوان آن را مستقیما به عنوان تکیه گاه لوله مورد استفاده قرار داد، باید کف بستر را به عمق دست کم دو برابر قطر لوله بیشتر حفر کرد و با لایه های ماسه و شن نرم تا تراز لوله گذاری پر کرد و کوبید، تا تکیه گاره مناسبی پدید آید.
ت) پس از لوله گذاری باید اطراف و روی لوله را با خاک نرم سرند شده پر کرد. پر کردن اطراف و روی لوله باید با لایه های ۱۵۰ میلیمتری باشد و هر لایه جداگانه کوبیده شود. پر کردن اطراف لوله باید یکنواخت و متعادل باشد تا لوله را در راستای محور خود ثابت و ساکن نگاه دارد.
ث) لوله ها باید به موازات سطوح دیوارها، کف و سقف ساختمان نصب شود.
ج) لوله کشی باید طوری اجرا شود که بار اسکلت و سازه ساختمان یا انبساط ساختمان روی آن اثر نگذارد. اگر عبور لوله از درز انبساط ساختمان ناگزیر باشد باید روی لوله در محل درز انبساط ساختمان قطعه انبساط با جدار صاف داخلی نصب شود. نصب قطعه انبساط روی لوله در عبور از درزهای انبساط در طبقات زیرزمین الزامی نیست.
چ) اگر لوله خارجی آب باران، آب باران را از بام بالاتر به بام پایین تر هدایت می کند باید دهانه خروجی آب از لوله قائم با کمک یک زانوی ۹۰ درجه (یا دو زانوی ۴۵ درجه) جریان آب را از حالت قائم به حالت افقی درآورد. در نقطه خروج آب از دهانه لوله باید سطح بام پایین تر با سنگ یا بتن در برابر خورندگی آب خروجی مقاوم شود.
مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان یکی از منابع آزمون رشته های عمران (اجرا)، معماری (نظارت و اجرا)، تاسیسات مکانیکی (طراحی و نظارت) می باشد از اینرو داوطلبان آزمون از منابع زیر برای موفقیت در آزمون می توانند استفاده نمایند:
نمونه سوالات مبحث ۱۶ شانزدهم – تاسیسات بهداشتی ساختمان (این تست ها تالیفی میباشد)
کلید واژه های آزمون نظام مهندسی (همه رشته ها)
آزمون آنلاین مبحث ۱۶ مقررات ملی ساختمان از سوالات تالیفی تاسیسات بهداشتی ساختمان
پاسخ تشریحی تست مبحث ۱۶ در آزمون نظارت معماری مهر ۹۶
پاسخ تشریحی تست راهنمای مبحث ۱۶ – نظارت معماری مهر۹۶
الزامات لوله کشی هواکش فاضلاب براساس مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان
