آشنایی با سیستم لوله کشی تاسیسات مکانیکی در ساختمان ها بر اساس مبحث ۱۴

آشنایی با سیستم لوله کشی تاسیسات مکانیکی در ساختمان ها بر اساس مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان

ویرایش سال ۹۶ مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان تحت عنوان تاسیسات مکانیکی یکی از منابع آزمون صلاحیت های عمران (اجرا)، تاسیسات مکانیکی (طراحی و نظارت) و معماری (نظارت و اجرا) می باشد. در این نوشتار به بررسی ضوابط لوله کشی تاسیسات مکانیکی در ساختمان ها می پردازیم.

طراحی سیستم لوله کشی :

الف) اندازه لوله ها باید برای تامین جریان سیال به مقدار لازم و با سرعت مناسب در هرسیستم کافی باشد.

ب) اندازه لوله ها باید طوری باشد که سرعت جریان سیال موجب تولید صدای آزار دهنده و سایش زود هنگام لوله ها نشود. کاهش سرعت جریان سیال در لوله ها باید تا حدی صورت گیرد که افزایش قطر لوله ها موجب افزایش غیرقابل توجیه هزینه لوله کشی نگردد.

پ) در نقاطی از لوله کشی (غیر از لوله کشی بخار) که شیر قطع سریع قرار دارد، باید وسیله حذف ضربه قوچ از نوع مورد تایید نصب شود.

ت) وسیله حذف ضربه قوچ باید در محل مناسب قابل دسترسی و در فاصله مناسب با شیر قطع سریع نصب شود.

مسیر لوله کشی:

الف) لوله کشی باید در مسیرهایی انجام شود که در اطراف لوله و دیگر اجزای لوله کشی فضای لازم برای بازدید، تعمیر، تعویض و کار با ابزار وجود داشته باشد.

ب) لوله و دیگر اجزای لوله کشی نباید در دیوار یا کف دفن شود.

انتخاب لوله:

الف) لوله های مورد استفاده در تاسیسات گرمایی و سرمایی، باید از نوع فولادی سیاه، مسی و یا ترموپلاستیک انتخاب شود.

ب) در لوله کشی سیستم های آب گرم کننده، بخار و چگالیده بخار، کاربرد لوله فولادی گالوانیزه مجاز نیست.

پ) در شرایطی که لوله در محیط خورنده نصب می شود یا در معرض ضربات فیزیکی قرار می گیرد و یا در صورت خم کردن، لوله باید از نوع بی درز باشد.

ت) در لوله کشی تاسیسات گرمایی و سرمایی با لوله مسی، فقط لوله های بی درز با قطر خارجی حداکثر تا ۵۴ میلیمتر (۲ اینچ) کاربرد مجاز دارد.

ث) در لوله کشی تاسیسات گرنایی با دمای کار بیش از ۱۲۰ درجه سلسیوس (۲۵۰ درجه فارنهایت) نباید از لوله مسی استفاده کرد.

ج) در لوله کشی بخار و چگالیده بخار، استفاده از لوله مسی مجاز نیست.

چ) در تاسیسات مکانیکی ساختمان با دمای کار حداکثر ۸۰ درجه سلسیوس (۱۸۰ درجه فارنهایت) و فشار حداکثر ۱۰ بار (۱۴۷ پوند بر اینچ مربع) می توان از لوله ترموپلاستیک تک لایه و چند لایه استفاده کرد.

انتخاب شیر:

الف) در لوله کشی فولادی، اگر اتصال از نوع دنده ای است، شیر باید از نوع مسی یا آلیاژهای مس انتخاب شود.

ب) در لوله کشی فولادی، اگر اتصال از نوع جوشی و فلنجی است، شیر باید از نوع چدنی یا فولادی با اتصال فلنجی انتخاب کرد.

پ) در لوله کشی مسی، شیر باید از آلیاژهای مس (برنجی یا برنزی) و مخصوص اتصال دنده ای باشد. در این نوع لوله کشی، حداکثر قطر اسمی شیر باید ۵۴ میلیمتر باشد.

اجرای سیستم لوله کشی:

الف) در اجرای لوله کشی باید به موضوع حفاظت لوله ها در برابر آسیب دیدگی، خوردگی، یخ بندان، جلوگیری از تراکم هوا در لوله ها، ضربه قوچ و همچنین صرفه جویی در مصالح و دستمزد کار توجه شود.

ب) لوله ها(جز لوله های ترمو پلاستیک) و دیگر اجزای لوله کشی نباید در تماس مستقیم با هرگونه مصالح ساختمانی قرار گیرد.

پ) دفن هرگونه لوله و دیگر اجزای لوله کشی ساختمان، جز لوله کشی ترموپلاستیک، مسی با اتصال لحیمی و اتصال نوع جوشی در لوله کشی فولادی مجاز نیست.

ت) در صورتی که دفن قسمتی از لوله کشی در اجزای ساختمان، با تایید ضروری باشدباید امکان انبساط و انقباض لوله ها فراهم باشد.

ث) در لوله کشی فولادی اگر اتصال از نوع دنده ای باشد، محل اتصال لوله به لوله، یا لوله به فیتینگ نباید در اجزای ساختمان یا زیر کف آن دفن شود.

ج) هیچ یک از شیرها، تله های بخار، لوازم اندازه گیری دما و فشار و مانند آنها، نباید در اجزای ساختمان دفن شود.

چ) اگر قطعه ای از لوله در بتن دفن می شود، باید پیش از بتن ریزی لوله تحت آزمایش فشار قرار گیرد. لوله باید به هنگام بتن ریزی زیر فشار کار سیستم مورد نظر باشد.

ح) لوله در عبور از دیوار، تیغه، کف یا سقف باید در داخل غلاف قرار گیرد.

خ) اگر قسمتی از لوله کشی در محوطه ساختمان یا درفضایی از ساختمان است که گرم نمی شود، باید با عایق گرمایی به ضخامت مناسب یا روش های مورد تایید دیگر، در برابر یخ زدگی محافظت شود.

د) لوله ها باید با تکیه گاه های مناسب و در موقعیت مناسب به اجزای ساختمان متصل شوند، به طوری که بدون تماس مستقیم و دیگر اجزای لوله کشی با اجزای ساختمان، تکیه گاه ها بتوانند بارهای وارده از سیستم لوله کشی و بار ناشی از زمین لرزه را تحمل کنند.