مهمترین وظایف و مسئولیت های مهندس ناظر مطابق با مبحث ۲ مقررات ملی ساختمان
یکی از مهمترین اشخاص حاضر در زمینه اجرای ابنیه براساس حداقل های تعیین شده توسط مباحث ۲۲ گانه مقررات ملی ساختمان مهندس ناظر می باشد.
براساس قانون ارجاع کار قراردادی بین کارفرما و مهندس ناظر امضا و بعد از تایید برگه شروع به عملیات توسط مهندس ناظر، عملیات ساختمانی آغاز می گردد.
مطابق مبحث دوم مقررات ملی ساختمان با عنوان نظامات اداری وظایف مهدس ناظر به شرح یل می باشد:
۵-۲-ناظر
۱-۵-۲- ناظر شخص حقیقی یا حقوقی دارای پروانه اشتغال بکار در یکی از رشته های موضوع قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان است که بر اجرای صحیح عملیات ساختمانی در حیطه صلاحیت مندرج در پروانه اشتغال خود نظارت می نماید. عملیات اجرایی تمامی ساختمان های مشمول ماده (۴) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان باید تحت نظارت ناظر انجام پذیرد.
۲-۵-۲-ناظران مکلفند بر عملیات اجرایی ساختمانی که تحت نظارت آنها احداث می گردد از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه ها و محاسبات فنی ضمیمه آن نظارت کرده و در پایان کار مطابقت عملیات اجرایی ساختمان را با مدارک فوق، گواهی نمایند.
۳-۵-۲-ناظران باید گزارش پایان هر یک از مراحل اصلی کار خود را به مرجع صدور پروانه ساختمان ارائه نمایند. مراحل اصلی کار عبارتند از:
الف) پیسازی
ب) اجرای اسکلت
پ) سفت کاری
ت) نازک کاری
ث) پایان کار
هرگاه ناظران در حین اجرا با تخلفی برخورد نمایند باید مورد را به مرجع صدور پروانه ساختمان و سازمان نظام مهندسی ساختمان استان و یا دفاتر نمایندگی آن (حسب مورد) اعلام نمایند.
تبصره: تغییرات بعدی مراحل اصلی کار، با توجه به نوع ساختمان، توسط وزارت مسکن و شهرسازی اعلام خواهد شد.
۴-۵-۲- ناظر به هنگام صدور پروانه ساختمان، توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان انتخاب شده و به مالک و مراجع صدور پروانه ساختمان معرفی میگردد. ناظر نمی تواند شاغل در دستگاه صادر کننده پروانه ساختمان در منطقه ای باشد که ساختمان در آن منطقه احداث می شود.
تبصره ۱: تا زمانی که سازمان نظام مهندسی ساختمان استان در شهرها و مناطقی که پروانه در آن صادر می گردد دفتر نمایندگی تأسیس ننموده باشد، مراجع صدور پروانه ساختمانی با هماهنگی با آن سازمان، وظیفه معرفی ناظر مربوطه را انجام می دهند.
تبصره ۲: دستورالعمل مربوط به نحوه ارجاع کار، نظارت، میزان حق الزحمه و نحوه دریافت و پرداخت آن و همچنین رفع اختلاف نظر بین ناظر و مجری، توسط وزارت مسکن و شهرسازی استان تهیه و ابلاغ خواهد شد.
۵-۵-۲- ناظر نمی تواند مجری تمام یا بخشی از ساختمان تحت نظارت خود باشد، اما انجام نظارت ساختمان توسط طراح ساختمان بلامانع است. ناظر همچنین نمی تواند هیچگونه رابطه مالی با مالک ایجاد نماید یا به نحوی عمل نماید که دارای منافعی در پروژه گردد.
شرح وظایف و مسئولیت های مهندس ناظر مطابق با مبحث دوم
۳۱-۱- نظارت: مجموعه خدماتی که توسط ناظر ساختمان برای حصول اطمینـان از انطبـاق عملیـات ساختمانی و تأسیساتی با مشخصات مندرج در پروانه ساختمان، نقشه ها، محاسـبات و مشخصـات فنـی منضم به آن براساس مقررات ملی ساختمان و اصول مهندسی و رعایت ضوابط ایمنی و حفاظت کارگـاه ساختمان انجام می پذیرد.
۳۲-۱- ناظر هماهنگ کننده : شخصی حقیقی یا حقوقی دارای پروانـه اشـتغال و صـلاحیت نظـارت در رشته معماری یا عمران است که براسـاس شـرح خـدمات مهندسـان رشـته هـای سـاختمان، مسـوول هماهنگی بین تمامی ناظران رشته های هفتگانه مندرج در قانون در هر ساختمان یا مجتمع یا مجموعه
ساختمانی و تسلیم کننده گزارش های مرحلهای کـار بـه شهرداری،سـازمان اسـتان و یـا سـایر مراجـع ذیربط می باشد. مدیرعامل شرکت یا مسوول واحد ناظر هماهنگ کننده شخص حقوقی خواهد بود.
۳۴-۱- مدت زمان نظارت: مدت زمانی که در قرارداد بین ناظر و سازمان استان و صاحبکار برای انجـام کار نظارت تعیین می شود.
۲-۳- طراحان حقوقی ساختمان، دفاترمهندسی طراحی ساختمان و ناظران حقیقی و حقوقی ساختمان تـا زمانیکه کارهای طراحی و نظارت خود را به پایان نرسانده و از وزارت مسکن و شهرسـازی مجـوز دفتـر مهندسی اجرای ساختمان یا پروانه اشتغال مجری حقوقی دریافت ننموده باشند، مجاز بـه فعالیـت در بخش اجرای ساختمان به عنوان مجری نمی باشـند و مجریـان نیـز نمـیتواننـد در بخـش هـای طراحـی و نظارت ساختمان فعالیت نمایند مگر تمامی کارهای اجرایی آنان به پایان رسیده و مجوز دفتر مهندسـی طراحی یا پروانه اشتغال طراح حقوقی یا پروانه اشتغال حقیقی یا حقوقی از وزارت مسکن و شهرسـازی دریافت نموده باشند، اشخاصی که میخواهند در هر دو بخش طراحی و اجرا توأمان فعالیت نماینـد، میتوانند طبق مفاد ماده ۱۲ این مجموعـه شـیوه نامـه از وزارت مسـکن وشهرسـازی درخواسـت اخـذ صلاحیت «طرح و ساخت»، بنمایند. دارندگان صلاحیت طرح و ساخت نمـی تواننـد در بخـش نظـارت ساختمان فعالیت نمایند.
۴-۳- دارندگان پروانه اشتغال فقط در یک دفتر مهندسی یا شخص حقوقی میتوانند از ظرفیت اشتغال خود استفاده نمایند و پراکندگی ظرفیت اشتغال در چند محل کار مجاز نمـی باشـد. اشـخاص حقیقـی ناظرکه از ظرفیت اشتغال خود فقط در بخش نظارت استفاده می نمایند از حوزه شمول این بند خود بـه
خود مستثنی می باشند.
۴-۱۴- مقررات عمومی مربوط به ناظران حقیقی
۱-۴-۱۴- چنانچه ناظران حقیقی براساس مفاد این مجموعه شیوه نامه درخواست فعالیت در زمینه اجـرای ساختمان نمایند، باید دوره نظارت و طراحی کلیه کارهای در دست اقدام آنان به پایـان رسـیده باشـد تـا بتواند نسبت به اخذ مجوز دفتر اجرای ساختمان یـا پروانـه اشـتغال مجـری حقـوقی از سـازمان مسـکن و شهرسازی نمایند.
۲-۴-۱۴- چنانچه ناظران حقیقی بر اساس مفـاد ایـن شـیوه نامـه درخواسـت فعالیـت در زمینـه طراحـی ساختمان نمایند، باید نسبت به اخذ مجوز دفتر مهندسی طراحی یا طراح حقوقی سـاختمان از سـازمان مسکن وشهرسازی نمایند، در این صورت مجموع زیربنا و تعداد کار طراحـی در طـول یکسـال و در عـین حال مجموع زیربنا و تعداد کار طراحی و نظارت توامان آنـان در هـر بـرش زمـانی نبایـد حسـب مـورد از ظرفیت اشتغال و تعداد کار مندرج در جداول شماره ۱و ۲ تجاوز نماید.
۳-۴-۱۴- ناظران حقیقی در بخش نظارت بر ساختمانهایی که به موجب این شیوه نامه، استفاده مجـری در آنها الزامی است، مکلفند نسبت به اجرای ساختمان توسط مجـری اطمینـان حاصـل نماینـد و شـروع هرگونه عملیات ساختمانی که مشمول شیوه نامه مجریان می شود، منوط به داشتن مجری و معرفـی وی به ناظران حقیقی میباشد. «پروانه ساختمان و مجوز شروع عملیات سـاختمانی بایـددارای امضـای همـه ناظران و ناظر هماهنگ کننده پروژه ساختمان و مجری باشد.»
۱۴ـ۴ـ۴ـ چنانچه به دلیل پایان یافتن مدت قرارداد یا فسخ یا ابطال آن و یـا فـوت، حجـر، نـاتوانی نـاظر حقیقی «درصورت تایید مراجع قانونی» یا سلب صلاحیت قانونی وی و نظایر آن ، ادامه کار نـاظر حقیقـی غیر ممکن شود، عملیات ساختمانی متوقف شده و شروع مجدد آن منوط به وجود ناظر جدید خواهد بود.
در این گونه موارد مرجع صدور پروانه ساختمان موظف است تا معرفی ناظر حقیقی جدید توسط سـازمان استان، از ادامه کار ساختمان جلوگیری بعمل آورد و سازمان استان نیز موظف است پس از عقـد قـرارداد جدید با صاحبکار نسبت به معرفی ناظر یا ناظران جدید اقدام نماید.
۵-۴-۱۴- در صورتی که اجرای پروژه بدون قصور ناظر حقیقی به هر دلیل بیش از ۱۵ درصد مدت مندرج در قرارداد به تاخیر افتد و زمان این تعلیق کـار از شـروع تا پـایـان مدت آن، مورد تـایید سازمان اسـتان قرار گیرد، ناظر حقیقی مجاز خواهد بود تا تعیین تکلیف کار، نسـبت بـه ارایـه خـدمات مهندسـی پـروژه دیگری در حدود ظرفیت تعیین شده از طریق سازمان استان اقدام نماید.
۶-۴-۱۴- در صورتی که نظارت کارهای ساختمانی به دلایلی خارج از قصور ناظران حقیقی نیاز بـه زمـانی بیش از زمان اعلام شده در قرارداد داشته باشد ناظر هماهنگ کننده موظف است حداکثر دو ماه مانده به پایان مدت قرارداد مراتب را به صاحبکار، سازمان استان، مرجع صدور پروانه ساختمان اعلام و از سـازمان استان درخواست تمدید قرارداد با صاحبکار و نـاظران را نمایـد. سـازمان اسـتان نیـز بـا صـاحبکـار یـا صاحبانکار و ناظران تمدید قرارداد می نماید. در صورتی که بنا به دلایلی ناظران در پایان مـدت قـرارداد از تمدید قرارداد خودداری نمایند و مراتب با توجه به دلائـل و اظهـارات آنـان مـورد تاییـد سـازمان اسـتان قرارگیرد ناظران موظفند مراتب خاتمه کار خود را همراه با ارایه کارهای انجام شده و گزارش وضعیت کـار در مقطع پایان مدت قرارداد به سازمان استان، مرجع صدور پروانه ساختمان اعلام نمایند. در ایـن حالـت ناظران مسوولیتی نسبت به کارهایی که بعداز اتمام قرارداد انجام می شود، نخواهنـد داشـت و کـار مـورد
بحث از ظرفیت اشتغال آنان خارج می شود. بدیهی است مسوولیت کلیه امور نظارتی کارهای انجام شده در مدت قرارداد با توجه به گزارش های اعلام شده به مرجع صدور پروانه ساختمان به عهده ناظران خواهد بود و در صورتی که صاحبکار یا صاحبان کار از تمدید قرارداد با سازمان خودداری نمایند، عملیـات اجرایـی ساختمان با اعلام سازمان استان به مرجع صدور پروانه ساختمان تا معرفی ناظران جدیـد متوقـف خواهـد گردید.
۶ـ ۳- نحوه پرداخت حق الزحمه نظارت به ناظران
۱-۳-۱۶- سازمان استان معادل پنج درصد مبلغ حق نظارت واریزی صـاحبکـار بـه حسـاب سـازمان استان را کسر و مابقی مبلغ را با توجه به مراحل اجرای پروژه به روشی که به تصویب سـازمان اسـتان خواهد رسید در ازای ارایه خدمات نظارت به ناظران پرداخت خواهد نمود.
مهندسان ناظر و علاقه مندان به صلاحیت نظارت می توانند به مطالب از مطالب زیر که در سایت کلید واژه قرار دارد استفاده نمایند:
