چکیده
به مدد پیشرفتهای صنعتی قرن اخیر، حفظ حیات مادی در شهرها تا حدود زیادی تسهیل شده لیکن حیات کیفی ایشان پابهپای آن رشد نکرده و نیازمند توجه بیشتری است. در این راستا بحث “کیفیت زندگی” مطرح گردیده که تمام ابعاد زندگی انسان من جمله محیط پیرامون آنها را در برمیگیرد. محیطی که شکلدهی آنرا طراحان شهری و کارشناسان این فن برعهده دارند. بیتردید رسالت طراح فراتر از شکلدهی صرف به کالبد فضاهاست، چراکه غفلت از روح حاکم بر آنها، فضا را عاری از کیفیت خواهد کرد و ارتقاء کیفی فضاهای مذکور جز از طریق شناسایی و توجه به نیازهای همه جانبهی انسانی میسر نخواهد بود؛ در این میان امنیت یکی از اساسیترین نیازهایی است که تأمین آن در کیفیت محیط نقش بسزایی دارد و تأثیر فرم محیط شهری بر آن پذیرفته شده است؛ تأثیری که میتواند در جهت مثبت یا منفی باشد؛ بواقع چگونگی طراحی محیط هم میتواند امنیت را بهبود بخشد و هم میتواند ناامنی را دامن زند؛ فلذا طراحی محیط امن باید مطابق با اصولی صورت پذیرد که مؤلفههای محیطی مشکلساز برای بروز ناامنی را تقویت و مؤلفههایی زمینهسازِ بروز ناامنی را تضعیف سازد.مقالهی حاضر با هدف جمعبندی، توسعه و بازتدوین این اصول با نگرشی توصیفی- تحلیلی تدوین شدهاست و در نهایت به شش اصل آیندهنگری، جامعنگری، انسانگرائی،عدالتمحوری،مشارکت و مدیریت بر محیط نائل آمده که راهبردهائی چون چشمانداز سازی، عدم غفلت از کلیت محیط، طراحی انسانی، فراگیر و همراه با مردم، قاعدهمندی، تعادل و … را در دستورکار خود دارند وذیل هر یک، سیاستهایی نیز ارائه شده است.
واژههای کلیدی:کیفیت زندگی، کیفیت محیط، طراحی شهری، امنیت