الزامات و ضوابط اجرایی دودکش در ساختمان ها براساس مبحث ۱۴ مقررات ملی
به گزارش کلید واژه مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان ویرایش ۹۶ تحت عنوان (تاسیسات مکانیکی) در ۱۵ فصل و ۲ پیوست به تحریر درآمده است. در این نوشتار به بررسی حداقل الزامات اجرایی دودکش در ساختمان ها می پردازیم.
الزامات طراحی دودکش:
الف) محصولات احتراق هر دستگاه با سوخت مایع یا گاز باید به یک سیستم دودکش فلزی یا با مصالح بنایی تخلیه شود.
ب) دودکش باید برای نوع دستگاه یا دستگاه هایی که به آن متصل می شود، طراحی گردد.
پ) سیستم دودکش باید از نقطه اتصال به دستگاه یا کلاهک تعادل تا انتهای آن در خارج از ساختمان، سیستمی به هم پیوسته و درزبندی شده باشد و گازهای حاصل از احتراق از هیچ نقطه آن به داخل فضای ساختمان، نشت نکند.
ت) دودکش قائم و لوله رابط آن باید، با بست ها تکیه های مناسب برای دمای کار دودکش و تحمل وزن و نیروهای ناشی از زلزله و تغییرات دمی دودکش در محل نصب خود ثابت شود.
ث) دودکش قائم باید بر روی پایه ای از مصالح مقاوم در برابر وزن دودکش و دست کم ۳ ساعت مقاوم در برابر آتش قرار گیرد.
ج) قسمت پایین دودکش قائم در زیر پایین ترین اتصال رابط به آن، باید دست کم تا ۳۰۰ میلیمتر (۱۲ اینچ) ادامه یابد.
چ) دودکش های بنایی (معبر دود بنایی) باید به یک دریچه بازدید با حداقل ارتفاع ۱۵۰ میلیمتر (۶ اینچ) مجهز شود. لبه بالایی این دریچه باید دست کم ۱۵۰ میلیمتر (۶ اینچ) زیر پایین ترین لوله رابط دودکش قرار گیرد.
مسیر دودکش با مکش طبیعی:
الف) دودکش با مکش طبیعی باید تا حد ممکن در مسیر قائم امتداد یابد. اگر در مسیر قائم دوخم لازم شود، شیب قسمت دوخمنباید نسبت به خط قائم، زاویه بیش از ۳۰ درجه داشته باشد. تعداد زانوها حداکثر باید ۴ عدد باشد.
ب) در فاصله دستگاه تا نقطه اتصال به دودکش قائم، لوله رابط دودکش باید دست کم ۲ درصد به طرف نقطه اتصال به دستگاه شیب داشته باشد.
پ) دودکش با مکش طبیعی دستگاه با سوخت مایع یا گاز نباید به بخش تحت فشار یک دودکش با مکش مکانیکی که دارای فشار مثبت است، متصل شود.
دودکش با مکش یا رانش مکانیکی:
الف) در صورت افزایش مکش دودکش با نصب هواکش در مسیر آن، دودکش دارای مکش با رانش مکانیکی خواهد بود. مکش یا رانش مکانیکی ممکن است از نوع رانش اجباری یا مکش القایی باشد.
ب) قسمتی از دودکش نوع رانش اجباری که فشار استاتیک مثبت دارد، باید کاملا گازبند باشد.
پ) اگر مکش مکانیکی دودکش از نوع القایی باشد، لوله رابط دستگاه باید در نقطه ای به دودکش متصل شود که در سمت ورود به هواکش است.
ت) دهانه خروجی دودکش های با مکش یا رانش مکانیکی باید حداقل ۳ متر (۱۰ فوت) از مرز (حریم) ملک یا ساختمان های مجاور فاصله داشته باشند.
دودکش مشترک برای چند دستگاه:
الف) هر یک از دستگاه ها باید به کنترل های ایمنی مجهز باشد.
ب) دستگاه ها باید در یک طبقه از ساختمان واقع شده باشند.
پ) هر یک از رابط ها به دودکش مشترک باید با استفاده از دوخم اتصال یابد، به طوری که اتصال هیچ رابطی مقابل رابط دیگر قرار نگیرد.
ت) لوله رابط هر یک از دستگاه ها باید بیشترین شیب ممکن را داشته باشد.
دودکش قائم فلزی:
الف) دودکش قائم فلزی باید بر روی پایه ای از نوع نسوختنی ۳ ساعت مقاوم در برابر آتش و مناسب برای تحمل وزن دودکش قرار گیرد.
ب) در انتهای پایین دودکش قائم فلزی برای تکیز کردن ادواری آن باید دریچه بازدید گازبند و مقاوم در برابر دمای دودکش پیش بینی شود.
پ) انتهای بالایی دودکش قائم فلزی باید با کلاهکی مناسب برای جلوگیری از ورود باران و برف، حفاظت شود.
ت) دودکش قائم فلزی باید از ورق سیاه ساخته شود و برای اتصال قطعات و تقویت آن از پروفیل های فولادی استفاده گردد.
دودکش قائم با مصالح بنایی:
الف) دودکش قائم با مصالح بنایی باید بر روی پایه ای از مصالح نسوختنی با مقاومت دست کم ۳ ساعت در برابر آتش قرار گیرد. این پایه باید جدا از اجزای ساختمان باشد و بار وزن دودکش را به زمین منتقل کند.
ب) در فاصله ۱۵۰ میلیمتر(۶ اینچ) بالاتر و ۱۵۰ میلیمتر (۶ اینچ) پایین تر از محل عبور دودکش از کف، سقف و بام که از مصالح سوختنی باشد، شکل و اندازه دودکش نباشد تغییر کند.
پ) در انتهای پایین دودکش باید دریچه بازدید تعبیه شود. ارتفاع دریچه دست کم باید ۱۵۰ میلیمتر (۶ اینچ) باشد و لبه بالایی آن دست کم ۱۵۰ میلیمتر پایین تر از اتصال پایین ترین لوله رابط به دودکش باشد.
ت) اگر دودکش از کف یا سقف طبقات عبور می کند، فاصله میان دودکش و اجزای ساختمان باید با مواد و مصالح نسوختنی پر شود.
دواطلبان آزمون نظام مهندسی می تونند از منایع زیر برای موفقیت در آزمون نظام مهندسی استفاده نمایند:
نمونه سوالات تالیفی مبحث ۱۴ مقررات ملی ساختمان تاسیسات مکانیکی (بصورت تستی)
جزوه راهنمای حل مسائل دودکش در آزمون نظام مهندسی تأسیسات مکانیکی – نظارت و طراحی