آشنایی با اصول کلی در زمینه طراحی ساختمان براساس مبحث ۱۹

مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان تحت عنوان صرفه جویی در مصرف انرژی یکی از مباحث آزمون رشته های عمران (اجرا)، تاسیسات مکانیکی (طراحی و نظارت)، تاسیسات برقی (طراحی و نظارت) و معماری (طراحی، نظارت و اجرا) می باشد.

در این نوشتار به بررسی اصول کلی در زمینه طراحی ساختمان براساس مبحث ۱۹ می پردازیم.

اصول کلی در زمینه طراحی ساختمان براساس مبحث ۱۹:

طراحی معماذی ساختمان باید حتی الامکان سازگار با اقلیم باشد، تا ساختمان از شرایط و امکان های مطلوب، بهره گیری نماید و در برابر شرایط نامطلوب اقلیمی محافظت گردد. این رویکرد در طراحی معماری ساختمان موجب می شود تا مقدار انرژی مورد نیاز بار یتامین شرایط آسایش حرارتی به حداقل برسد و بخشی از ان از طریق طبیعی و در اکثر موارد با سیستم های غیرفعال تامین شود.

تدابیر ویژه در بهره گیری از انرژی های طبیعی در ساختمان:

الف) جهت گیری ساختمان: جهت گیری ساختمان به سمت جنوب در بهره گیری ساختمان از انرژی خورشیدی بسیار موثر است.

ب) حجم و فرم کلی ساختمان: هر قدر نسبت سطح پوسته خارجی ساختمان به زیربنای آن کمتر باشد، انتقال حرارت ساختمان نیز کمتر خواهد بود.

پ) جانمایی فضاهای داخلی: بهتر است فضاهای اصلی و فضاهای حایل به نحوی جانمایی شوند که فضاهای حایل بین فضاهای اصلی و جبهه های نامطلوب ساختمان (از نظر حرارتی) قرار گیرند، تا انتقال حرارت از فضاهای اصلی به خارج در اوقات سرد سال به حداقل برسد. فضاهای اصلی باید حتی الامکان رو به جبهه های مطلوب ساختمان قرار داشته باشند.

نکته: جبهه های مطلوب ساختمان به ترتیب اهمیت :جنوبی، شرقی، شمالی

ت) جداره های نورگذر: شامل پنجره ها، نورگیرها و مانند انها باید از قاب های مرغوب و بدون درز مستقیم و دارای حداقل نشت هوا باشند. هر قدر مقدار سطوح نورگذر نسبت به سطح پوسته خارجی کمتر باشد، اتلاف حرارت از ساختمان کاهش خواهد یافت.

ث) سایبان ها: سایبان ها برای کنترل تابش افتاب به سطوح نورگذر ساختمان به کار می روند، در همه مناطق اقلیمی لزوما به سایبان نیاز نیست. ابعاد سایبان باید به اندازه ای باشد که در اوقات گرم سال از تابش خورشید به داخل جلوگیری کند و در اوقات سرد، برای استفاده از گرمای تابشی خورشید، امکان ورود تشعشع خورشید را به داخل فراهم کند.

ج) اینرسی حرارتی: برخس عناصر ساختمان مانند کف، سقف یا دیوارها، که دارای اینرسی حرارتی یا ظرفیت حرارتی زیاد (جرم زیاد) هستند، توانایی ذخیره سازی حرارت را دارند. به کمک ظرفیت حرارتی عناصر ساختمان می توان از نوسان شدید دما در فضای داخل کاسته شود.

چ) تهویه طبیعی: در طراحی ساختمان در اقلیم مرطوب، توصیه می شود که با تعبیه بازشوهای روبه رو و مسدود نکردن مسیر جریان هوا با عناصر داخلی، امکان ایجاد کوران در فضاها فراهم شود. در اقلیم گرم و مرطوب، بهتر است با تمهیداتی، مانند ایجاد سایه، دمای هوا، پیش از ورود به فضاهای داخلی ساختمان کاهش یابد.

در اقلیم گرم و خشک، در اوقات گرم، تهویه طبیعی شبانه ساختمان موجب خنک سازی توده مصالح می شود. در طول روز، تهویه فضاهای داخلی، با هوای خنک شده از طریق سیستم های ساده تبخیری، بخش قابل توجهی از نیازهای سرمایی ساختمان را تامین می کند.